Odpadowy zawrót głowy, czyli jak segregować, żeby więcej odzyskiwać?

Polski system gospodarki odpadami, a wymagania europejskie

Przedstawiciele 26 organizacji - urzędów miast, banków, firm budowlanych, farmaceutycznych, usługowych, sieci handlowych i związków branżowych, 11 kwietnia 2019 r. podczas spotkania podsumowującego rok funkcjonowania Koalicji 5 frakcji, rozmawiali m.in. o wyzwaniach polskiego systemu gospodarki odpadami oraz szansach i zagrożeniach dla osiągnięcia europejskich poziomów odzysku surowcowego.

Już za rok poziom odzysku surowcowego w Polsce powinien wynieść 50%, podczas gdy teraz oscyluje w okolicach połowy tej liczby. Problem leży w niskiej jakościowo zbiórce „u źródła” – tak nazywamy segregowanie odpadów w domach. Poziom odzysku papieru i tektury czy tworzyw sztucznych maleje w ostatnim czasie, choć prosta obserwacja wskazuje, że właśnie tych frakcji generujemy w domach najwięcej. Dlatego też Koalicja stawia na edukację „u źródła”, skierowaną do dorosłych: pracowników firm, interesariuszy naszych Koalicjantów. Baza sprawdzonej, zweryfikowanej wiedzy jest szeroko udostępniana w postaci użytecznych materiałów informacyjnych.

– powiedziała Magdalena Sułek-Domańska, inicjatorka Koalicji 5 frakcji i Dyrektorka Komunikacji w Grupie ENERIS. W ramach podsumowania roku działalności Koalicji, zostały przeanalizowane kampanie informacyjno-edukacyjne prowadzone w Polsce na temat odpadów. Mimo licznych narzędzi marketingowych (spoty, reklamy, plakaty, ulotki, pikniki) wciąż głównymi odbiorcami wydają się dzieci i młodzież. Brak jest wyraźnego przekazu skierowanego do dorosłych i seniorów, jak i szerokiej wiedzy na temat celowości segregowania odpadów i funkcjonowania całego systemu gospodarki odpadowej. Najważniejsze jednak, że brakuje narzędzi wspierających właściwe segregowanie konkretnych opakowań czy przedmiotów.

Od początku Koalicja dąży do wprowadzenia na polski rynek jednolitego systemu oznakowania opakowań produktów, który w jasny sposób wskaże konsumentowi, do którego pojemnika wrzucić każdą część opakowania. Systemy takie działają już w Anglii, we Włoszech czy w Stanach Zjednoczonych. W ramach Koalicji pracujemy z kilkoma firmami, które na własny koszt i głęboko wierząc w sens działania, testują zaproponowany system oznakowania opakowań. Mamy nadzieję, że pierwsze produkty z odpowiednimi piktogramami i informacją, jak przygotować opakowanie do wyrzucenia, znajdą się na polskich półkach już na przełomie lat 2019-2020.

– zapewniła Małgorzata Greszta, inicjatorka Koalicji 5 frakcji i Prezeska CSR Consulting.

26 koalicjantów w jeden rok

Koalicja 5 frakcji została zainaugurowana oficjalnie 12 kwietnia 2018 roku jako pierwsza międzysektorowa inicjatywa wspierająca selektywną zbiórkę odpadów surowcowych do 5 pojemników. Celem inicjatorów Koalicji - CSR Consulting i ENERIS Ochrona Środowiska - jest wzrost praktycznej wiedzy na temat właściwego segregowania odpadów i wprowadzenie ułatwiających to pro-konsumenckich narzędzi. W pierwszą rocznicę powstania Koalicji przedstawiciele siedmiu kolejnych firm i instytucji podpisali oficjalnie deklarację uczestnictwa w inicjatywie, potwierdzając jednocześnie wsparcie jednolitego systemu oznakowań opakowań oraz prowadzenie działań edukacyjnych wśród swoich pracowników i innych interesariuszy. Nowi członkowie Koalicji 5 Frakcji to (w kolejności alfabetycznej):

• Carlsberg
• CBRE Polska
• Fundacja ProKarton
• Grupa Żywiec
• Wołomin (UM)
• Zakład Gospodarki Komunalnej w Zielonej Górze
• Związek Pracodawców Gospodarki Odpadami (ZPGO)

W różnorodności siła

Cechą wyróżniającą Koalicję 5 frakcji jest jej eksperckość i wielobranżowość. Należą do niej firmy, samorządy czy organizacje pozarządowe, które chcą edukować swoich interesariuszy w zakresie właściwego segregowania odpadów i rozwijać system eko-oznakowań. Nie są to tylko producenci wprowadzający opakowania na rynek lub sprzedawcy produktów w opakowaniach, ale też firmy usługowe czy doradcze, które nie prowadzą działalności ściśle związanej z ochroną środowiska. Angażują jednak swoich pracowników, klientów i partnerów biznesowych w działania prośrodowiskowe, bo przecież wszyscy produkują odpady i tworzą powszechny system selektywnej ich zbiórki. Koalicja powołała także Radę Ekspertów. Jej członkowie, Rekopol Organizacja Odzysku Opakowań S.A., kancelaria prawna Wierzbowski Eversheds Sutherland i organizacja PlasticsEurope Stowarzyszenie Producentów Tworzyw Sztucznych, dbają nad poprawnością przygotowywanych materiałów, a także analizują dla członków bieżącą sytuację na rynku odpadów. Udział w Koalicji 5 frakcji daje możliwość korzystania z przemyślanego systemu eko-oznakowań na opakowania, stworzonego w oparciu o analizę prawną funkcjonującego znakowania ekologicznego oraz dobre praktyki z USA i Wielkiej Brytanii. Wypracowane przez Koalicję piktogramy jednoznacznie wskazują, do którego z pojemników na odpady należy wrzucić każdy z elementów opakowania produktu (np. butelkę po soku wrzucić do szkła, a nakrętkę do plastiku) i w jaki sposób przygotować go przed wyrzuceniem (np. butelkę plastikową zgnieść). Koalicjanci mają także dostęp do narzędzi edukacyjnych, od naklejek z piktogramami na pojemniki (do biur dla firm, do przestrzeni miejskiej dla samorządów), spójnych z oznakowaniem produktów, po materiały informacyjne i bazę praktyk na temat prawidłowej segregacji odpadów i odzysku surowców. Więcej informacji o Koalicji na stronie: koalicja5frakcji.pl.